Küresel sağlık krizi
İnsanda bağışıklık sistemini yıkan virüsün (HIV) tespit edildiği günden bu yana 21 yıl geçti. AIDS, insanlık tarihindeki en büyük katillerden biri. Virüs, nasıl oldu böylesine kontrolden çıktı?
Hastalık, ortaya çıkışından bugüne kadar geçen süre içinde tüm gezegeni kırıp geçirdi ve hızla, insanlık tarihinin en öldürücü salgın hastalığı olma yolunda ilerliyor. Yaklaşık 20 yıl içinde, yaklaşık 40 milyon kiÅŸiye, insanda bağışıklık sistemini çökerten virüs (HIV) bulaÅŸtı. Bu süre zarfında 23 milyon kiÅŸi virüsten öldü (17 milyonu sadece Sahra Afrikası’nda). BirleÅŸmiÅŸ Milletler AIDS Komisyonu (UNAIDS) baÅŸkanı Peter Piot, “AIDS, dünya yüzeyindeki bulaşıcı hastalıklar arasında en öldürücü olanı. Afrika’da ise 1 numaralı katil” diyor.
Çevirisini AIDS Savaşım DerneÄŸi’nden Dr. Cemil Uca’nın yaptığı, New York Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji ve Hepatoloji Klinik ÅŸefi Doç. Dr. Douglas T. Dieterich’in, “Topics in HIV Medicine” dergisinde yayımlanan yazısı, AIDS’in keÅŸfedilme öyküsünü anlatıyor. Dieterich, AIDS’i ilk bulan kiÅŸi deÄŸil; ancak, sendromun ortaya çıktığı yıllarda, ilk vakalara tanıklık eden bir bilim insanı…
“1980 yılının Aralık ayı…Bellevue Hastanesi, yoÄŸun bakım ünitesinde yatmakta olan adam olaÄŸanüstü neÅŸeli. Adı Harvey. Tuhaf bir mor burun ve bir türlü iyileÅŸmeyen, ishal yapan esrarengiz bir hastalığı var. Ä°shalin nedenini bulmak için incebarsak biyopsisi yapmaya karar verdik. Çok zahmetli bir tetkik olduÄŸu halde, bize olaÄŸanüstü yardımcı olmaya çalışıyordu. Biyopsi baÅŸarılı geçti, ancak ne mor burun ne de ishal nedenini açıklamıyordu. Biyopsiden 1-2 hafta sonra bazı ipuçları bulduk. Patoloji raporuna göre, hastada Kaposi sarkomu vardı. O güne kadar, bu sarkom daha çok yaÅŸlı Yahudi erkek ve Afrikalılara özgü sanılıyordu. Ama teÅŸhis de en az semptomlar kadar ÅŸaşırtıcı oldu.
ABD’de 21 yıl önce doktorlar dünyanın çehresini ebediyen deÄŸiÅŸtirecek yeni bir hastalığın ilk klinik belirtileri ile sarsıldılar, bu AIDS idi. Harvey benim ilk AIDS hastam oldu ve bu, Hastalık Kontrol ve Önleme (CDC) Merkezi’nin yayınında yer alan Morbidite ve Mortalite Haftalık Raporu’nun Haziran 1981’de yayınlanmasından bile 6 ay önce idi. New York’ta, Bellevue Hastanesi, esrarengiz hastalık tartışmalarının sık sık yapıldığı bir merkez olup, lejyoner hastalığı da ilk defa burada tanımlanmıştı. O zamanlar genç bir hekim olmamın da verdiÄŸi iyimserlikle, modern tıbbın en geç 6 ay içinde, bu genç erkeklerde görülen pnömosistis Karinii ve Kaposi sarkomunun sebebinin, lejyoner hastalığında olduÄŸu gibi bulunacağını sanmıştık . Oysa o kadar büyük bir yanılgı içindeymiÅŸiz ki, 20 yıl sonra bile, tıp halen aynı virüsle mücadele ettiÄŸi halde, hastalığın tamamıyla deÄŸiÅŸmiÅŸ olduÄŸunu görüyoruz…”
——————
Focus Dergisi